Blog

Oznaczenia na mapach geodezyjnych – jak je czytać?

Geobiz | 04 marca 2025 | Geodezja

Mapa geodezyjna – rozłożenie na czynniki pierwsze

Treść map geodezyjnych stanowią przede wszystkim gromadzone w zasobie Ośrodków Dokumentacji Geodezyjnej i Kartograficznej bazy danych. Mapa geodezyjna zawiera informacje m. in. z Ewidencji Gruntów i Budynków, Geodezyjnej Ewidencji Sieci Uzbrojenia Terenu czy Bazy Danych Obiektów Topograficznych. W opracowaniach znajdziemy zatem wszystkie kluczowe elementy definiujące dany obszar w kontekście planowanej inwestycji.

 Z czym tak naprawdę mamy do czynienia?

Integralną częścią każdej mapy jest jej opis. W nim zawarte są informacje o rodzaju opracowania, skali, obszarze opracowania, wykorzystanym państwowym układzie współrzędnych i wysokości wykonawcy prac oraz o ewentualnej legendzie i informacjach dodatkowych. Mapa geodezyjna jest dokumentem, zawiera więc podpis uprawnionej osoby i klauzule urzędowe.

 Ramka mapy geodezyjnej

Rys. 1 Przykładowy opis opracowania kartograficznego.

 Mapa ewidencyjna – podstawa opracowania – skróty na mapie

Podstawowym elementem opracowań geodezyjnych są dane Ewidencji Gruntów i Budynków. Punkty, linie graniczne, numery działek, budynki, lokale, a także oznaczenie użytków i konturów klasyfikacyjnych stanowią nieodłączną część opracowań kartograficznych w geodezji. W Polsce jednostkami powierzchniowego podziału kraju są jednostka ewidencyjna, obręb ewidencyjny oraz działka ewidencyjna. Jednostkę ewidencyjną stanowi obszar gminy, ta zaś dzieli się na obręby ewidencyjne. Podziału gminy na obręby dokonuje właściwy miejscowo Starosta w uzgodnieniu z Głównym Geodetą Kraju, po zasięgnięciu opinii jednostki statystyki publicznej. Obręb zaś zawiera zbiór działek ewidencyjnych, które z kolei wyodrębniane są w terenie za pomocą granic działki ewidencyjnej. Zgodnie z Rozporządzeniem Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii w sprawie ewidencji gruntów i budynków granicą działki jest linia łamana lub odcinek, wspólny dla dwóch sąsiadujących ze sobą działek albo wspólną dla działki ewidencyjnej i granicy państwa. Linia graniczna zatem tworzona jest przez połączenie ze sobą dwóch sąsiednich punktów granicznych. Schodząc coraz niżej – podstawowym elementem ewidencji jest punkt graniczny.

 Na opracowaniu kartograficznym punkt graniczny można przedstawić na dwa sposoby. Wybór sposobu zależy od rodzaju stabilizacji punktu w terenie. 

Mapa ewidencyjna

Rys. 2 Przykład treści mapy ewidencyjnej.

 Zarówno punkty graniczne, jak i łączące je linie graniczne, a także kontury i opis obrębu i jednostki ewidencyjnej przedstawia się na mapie w kolorze czarnym. Część opisową ewidencji gruntów i budynków orientuje się zawsze w kierunku północnym.

Częścią obligatoryjną mapy ewidencyjnej są kontury użytków gruntowych oraz konturów klasyfikacyjnych. Klasyfikacji podlegają jedynie grunty rolne i leśne. Zaliczanie gruntów do poszczególnych użytków gruntowych zgodnie z załącznikiem nr 1 do rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii z dnia 27 lipca 2021 r. przedstawia poniższa tabela: 

Grunty rolne

Użytek gruntowy

Oznaczenie na mapie

Grunty orne

R

Sady

S

Łąki trwałe

Ł

Pastwiska trwałe

Ps

Grunty rolne zabudowane

Br

Grunty zadrzewione i zakrzewione na użytkach rolnych

Lzr

Grunty pod stawami

Wsr

Grunty pod rowami

W

Nieużytki

N

Grunty leśne oraz zadrzewione i zakrzewione

Użytek gruntowy

Oznaczenie na mapie

Lasy

Ls

Grunty zadrzewione i zakrzewione

Lz

Grunty zabudowane i zurbanizowane

Użytek gruntowy

Oznaczenie na mapie

Tereny mieszkaniowe

B

Tereny przemysłowe

Ba

Inne tereny zabudowane

Bi

Zurbanizowane tereny niezabudowane lub w trakcie zabudowy

Bp

Tereny rekreacyjno-wypoczynkowe

Bz

Użytki kopalne

K

Drogi

dr

Tereny kolejowe

Tk

Inne tereny komunikacyjne

Ti

Grunty przeznaczone pod budowę dróg publicznych lub linii kolejowych

Tp

Grunty pod wodami

Użytek gruntowy

Oznaczenie na mapie

Grunty pod morskimi wodami wewnętrznymi

Wm

Grunty pod wodami powierzchniowymi płynącymi

Wp

Grunty pod wodami powierzchniowymi stojącymi

Ws

Tereny różne

Użytek gruntowy

Oznaczenie na mapie

Tereny różne

Tr

 

Danymi ewidencyjnymi dotyczącymi budynku są m.in. kontur określający powierzchnię zabudowy, rodzaj budynku według KŚT (Klasyfikacji Środków Trwałych) oraz liczba kondygnacji nadziemnych i podziemnych. Dane te (oprócz konturu budynku) są treścią map w skalach 1:500 oraz 1:1000, dla mniejszych skal budynek reprezentuje jedynie jego kontur.

Budynek mieszkalny na mapie

Rys. 3 Kontur budynku z opisem

 Rodzaje budynków według KŚT przedstawia tabela poniżej:

Rodzaj wg KŚT

Rodzaj budynku

Oznaczenie na mapie

Budynki przemysłowe

p

Budynki transportu i łączności

t

Budynki handlowo-usługowe

h

Zbiorniki, silosy i budynki magazynowe

s

Budynki biurowe

b

Budynki szpitali i inne budynki opieki zdrowotnej

z

Budynki oświaty, nauki i kultury oraz sportowe

k

Budynki produkcyjne usługowe i gospodarcze dla rolnictwa

g

Pozostałe budynki niemieszkalne

i

Budynki mieszkalne

m

Nieokreślony

x

 

Co w trawie piszczy? – Sieci uzbrojenia terenu – oznaczenia na mapie

Zgodnie z Ustawą z dnia 17 maja 1989 r. Prawo geodezyjne i kartograficzne przez sieć uzbrojenia terenu rozumie się wszelkiego rodzaju nadziemne, naziemne i podziemne przewody i urządzenia: wodociągowe, kanalizacyjne, gazowe, cieplne, telekomunikacyjne, elektroenergetyczne i inne (…) a także podziemne budowle, które nie są budowlami. Na mapach geodezyjnych opisy przewodów tworzone są według schematu opisanego w Rozporządzeniu Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej. Opis tworzy:

- oznaczenie rodzaju sieci

Rodzaje sieci uzbrojenia terenu

Rodzaj sieci

Kolor sieci

Oznaczenie na mapie

wodociągowa

 

w

kanalizacyjna

 

k

elektroenergetyczna

 

e

gazowa

 

g

ciepłownicza

 

c

telekomunikacyjna

 

t

specjalna

 

s

niezidentyfikowana

 

x

 

- oznaczenie typu sieci

Typy sieci uzbrojenia terenu

Rodzaj sieci

Oznaczenie na mapie

wodociągowa

Ogólny – o

Lokalny – l

kanalizacyjna

Ogólnospławny - o

Deszczowy - d

Sanitarny - s

Przemysłowy - p

Lokalny - l

elektroenergetyczna

Najwyższego napięcia - WW

Wysokiego napięcia - W

Średniego napięcia - S

Niskiego napięcia - N

gazowa

Wysokiego ciśnienia - w

Podwyższonego średniego ciśnienia - p

Średniego ciśnienia - s

Niskiego ciśnienia - n

ciepłownicza

Wysokiego parametru - w

Niskiego parametru - n

telekomunikacyjna

Światłowód – s

Inne – brak wyróżnienia na mapie

specjalna

Benzynowe - b

Naftowe - n

Inne - i

niezidentyfikowana

Nie wyróżnia się typów przewodów

 

- oznaczenie źródła danych o położeniu

 

Źródła danych o położeniu

Rodzaj źródła

Oznaczenie na mapie

Pomiar bezpośrednio w nawiązaniu do osnowy

O – brak wyróżnienia na mapie

Pomiar wykrywaczem przewodów

A

Wektoryzacja

D

Pomiar fotogrametryczny

F

Pomiar bezpośredni w nawiązaniu do szczegółów terenowych

M

Dane branżowe

B

Dokumentacja narady koordynacyjnej

K

Źródło inne

I

Źródło nieokreślone

X

 

- oznaczenie średnicy przewodu lub wymiarów pionowego/poprzecznego (w milimetrach)

- oznaczenie stanu przewodu (czynny bądź nieczynny, w przypadku przewodu nieczynnego opis uzupełnia się o oznaczenie „niecz.”)

 

Rys. 4 Przedstawienie rodzajów sieci napowietrznych i podziemnych w odpowiednich kolorach sieci.

Ukształtowanie i zagospodarowanie terenu – obiekty topograficzne – skróty na mapie

Wszystkie oznaczenia na mapach geodezyjnych są spójne co do treści, wielkości i koloru, reguluje to rozporządzenie Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej. Przykładowe skróty na mapie geodezyjnej:

j. – jezdnia

ch. – chodnik

mb. – masa bitumiczna

kb. – kostka brrukowa

pb. – płyty betonowe

bt. – beton

zw. – żwir lub tłuczeń

gr. – grunt naturalny

i. – inny

r – droga dla rowerów

w. – rów/oznaczenie wody stojącej, gdy nazwa własna jest nieokreślona

it. – inny obiekt zagospodarowania terenu

ib. – inna budowlam

zab. – ruina zabytkowa

P – przepompownia

sc – przydomowa oczyszczalnia ścieków

kl – szambo, osadnik

Wszystkie pozostałe elementy podlegające prezentacji graficznej na mapie, w tym budowle, elementy trwale związane z budynkami, ogrodzenia, elementy komunikacyjne, zagospodarowania terenu, sportu i rekreacji, wody oraz obiekty przedstawiające rzeźbę terenu zawarte są w załączniku nr 4 do rozporządzenia Ministra Rozwoju, Pracy i Technologii w sprawie bazy danych obiektów topograficznych oraz mapy zasadniczej.

 

 

KONTAKT

Zachęcamy do przesłania zapytania, przygotujemy dla państwa indywidualną ofertę.

Ta strona używa ciasteczek (cookies), dzięki którym nasz serwis może działać lepiej.